Redeneren
Kan dat?
Veel mensen zijn van mening, dat je over religie niet kunt redeneren of
er nooit over uitgepraat kunt raken. Dat is een misvatting.
Dat kun je wel, mits je van elkaar de standpunten weet, waar je van uit gaat.
We gebruiken slechts de strikte regels van de logica.
Ongefundeerde uitspraken negeren we. Dat laatste is best moeilijk!
Axioma's of postulaten
In elke wetenschap, dien je uit te gaan van een een aantal basisveronderstellingen
die axioma's of postulaten worden genoemd. Bij religie zijn het dogma's.
Iedere geleerde gelooft in zijn fundament, omdat hij daarmee een denkpatroon kan ontwikkelen
waarmee hij experimenten kan verzinnen, waarmee hij zijn ideeën kan toetsen.
In de fysica gaan we er onder andere van uit, dat massa, elektrische lading, lengte en tijd bestaan.
In de jou bekende wiskunde gaan we van het bestaan uit
van bijvoorbeeld rechte lijnen en gehele getallen.
In die zin zijn de exacte wetenschappen ook een soort geloof,
omdat je rotsvast vertrouwen stelt in de postulaten.
Toen de vorige eeuw de niet-Euclidische wiskunde werd uitgevonden, kwam dat,
omdat men van andere postulaten uitging.
Zodra we onze postulaten gaat veranderen, dan krijgen we een totaal nieuwe wetenschap.
Nog een voorbeeld: eind negentiende eeuw dacht men, dat radiogolven voortbewogen door
een uiterst ijle stof, aether genaamd.
Sinds de theorie van Maxwell weet men, dat radiogolven veranderingen zijn
van het elektromagnetische veld.
Wil je in religieuze zaken wetenschappelijk te werk gaan, dan moet je ook postulaten aannemen.
Deze vat je samen in een geloofsbelijdenis, die voor alle monotheïsten acceptabel moeten zijn.
Die zullen we later formuleren.
Mystieke ervaringen
Onder mystieke ervaringen bedoelen we hier: waarnemingen buiten de ons bekende zintuigen om.
Verreweg de meeste mensen zijn zich niet bewust van het feit, dat zij mystieke ervaringen hebben
of zij hebben die feitelijk in het geheel niet.
Daarom "kunnen" die mensen niets met dergelijke ervaringen van anderen.
Daarom beperken wij "onze waarheid" tot acceptabele postulaten en de gevolgen ervan.
Zeventig keer zeventig
In de Joodse traditie beweren de rabbijnen, dat elk woord in de bijbel
zeventig maal zeventig betekenissen kan hebben.
Dat betekent, dat een zin van tien woorden al drie triljoen maal drie triljoen betekenissen
kan hebben. Een dergelijke, letterlijk genomen stelling moet als onzinnig bestempeld worden:
"Jiddische overdrijving".
De achterliggende gedachte is ongetwijfeld, dat een uitdrukking in de geschriften op veel manieren
uitgelegd kan worden. Dat betekent, dat elke uitdrukking meer dan dubbelzinnig kan zijn.
Eénduidigheid
In een wereld van wetenschappelijk denken passen slechts éénduidige uitspraken.
Daarin passen geen wazige beweringen.
Als de Schepper in de bijbel iets zegt of gebiedt, dan moeten jij en ik,
uitgaande van onze basisveronderstelling, er van uit kunnen gaan,
dat Hij met Zijn uitdrukking precies één bepaalde betekenis of doel voor ogen had.
Begrip
De moeilijkheid van het begrijpen van een uitdrukking kan zijn:
- de gebrekkigheid van de kennis van de Semitische taal,
vooral ten gevolge van het gemis aan klinkers in de geschreven taal.
De belangrijkste Semitische talen van eeuwen geleden zijn het Hebreeuws, Aramees en Arabisch.
- het niet kunnen horen van accenten die in een gesproken taal wel waarneembaar zijn;
- Het gemis aan voldoende context;
- verkeerde uitleg van context;
- niet weten, wat bepaalde woorden betekenen, bijvoorbeeld, omdat ze heden ten dage geen betekenis meer hebben;
- niet goed de leefgewoonten kennen in de bijbelse tijden;
- vastgeroeste, verkeerde opvattingen, die niet meer als onjuist (h)erkend worden;
- de wil om díe uitleg te geven, die de uitlegger het beste past bij zijn/haar eigen levensomstandigheden.
Met mijn bescheiden vaardigheid in het redeneren en combineren tracht ik
- een voor mij zo samenhangend mogelijk en geloofwaardig mogelijk denkpatroon te ontwikkelen
dat zichzelf nergens tegenspreekt en
- dat zo dicht mogelijk bij uitspraken in de Heilige Geschriften blijft.